بهینه‌سازی گِران‌رَوی (قوام، چسبناکی) چسب گیاهی سریش برای استفاده در مرمت کاغذ

هدف: این پژوهش ضمن اشاره به معضلات استفاده از چسب‌های سنتزی در مرمت کاغذ و لزوم احیاء چسب‌های سنتی در این حوزه، به معرفی چسب سریش در صنایع‌دستی کهن ایران و مشکلات استفاده از این چسب پرداخته‌است؛ سپس برای افزایش گِران‌رَوی (قوام) این چسب راهکاری عرضه کرده‌است. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش با روش تحلیلی-میدانی انجام شده و اطلاعات آن از منابع کتابخانه‌ای و میدانی جمع‌آوری شده‌است. برای بهبود کیفیت چسب، براساس روش‌های متداول در استخراج ترکیبات از گیاهان، بر روی ریشه‌های گیاه سریش و پودر سریش، عملیاتی انجام شد و آنگاه کیفیت چسب‌ها با استفاده از روش‌های آزمایشگاهی بررسی شد. شیوه‌های به‌کاررفته شامل تثبیت آنزیم‌ها در اتانول 70% جوشان، و استخراج پلی‌ساکاریدهای چسبنده با استفاده از اتانول 96% بود که به‌طور جداگانه و هم‌زمان بر روی نمونه‌ها انجام شد؛ آنگاه پلی‌ساکاریدهای به‌دست‌آمده، با روش انجمادی خشک شدند و از آن‌ها محلول‌های 2% تهیه شد. سپس در زمان‌های مختلف، آزمون‌های گراوی‌متری، طیف‌سنجی مرئی-فرابنفش، و pHمتری روی آن‌ها انجام شد و نتایج حاصل‌از چسب‌های فراوری‌شده با داده‌های حاصل‌از چسب سنتی سریش مقایسه شد. یافته‌ها و نتیجه­گیری: این پژوهش مشخص کرد که تثبیت آنزیمی روشی مؤثر در افزایش قوام چسب سریش است؛ ولی روش استخراج با اتانول به‌تنهایی در افزایش این ویژگی تأثیرگذار نیست. هم‌چنین تثبیت آنزیم‌ها در ریشۀ گیاه و سپس استخراج با اتانول، نه‌تنها مؤثرترین روش برای بهبود ویژگی‌های قوام چسب سریش است، بلکه باعث کاهش اسیدیتۀ چسب و حذف رنگ از چسب سریش نیز می‌شود.